Nieuws

De pedagogisch medewerker als ZZP’er in de kinderopvang: Wet DBA en zelfstandigheid

maart 31, 2025

De inzet van zzp’ers in de kinderopvang is een veelbesproken onderwerp, vooral in relatie tot de Wet DBA. Volgens de Belastingdienst is het werken als zelfstandige in de kinderopvang moeilijk verenigbaar met de criteria voor ondernemerschap. Echter, in de praktijk blijkt dat een pedagogisch medewerker wél als zzp’er kan werken, mits aan de juiste voorwaarden wordt voldaan. Dit artikel bespreekt waarom en hoe een pedagogisch medewerker als zzp’er kan opereren en tegelijkertijd voldoet aan de Wet DBA.

De wet DBA en de 13 zelfstandigheidscriteria

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) is bedoeld om schijnzelfstandigheid te voorkomen en vast te stellen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of een opdrachtovereenkomst. Een zzp’er in de kinderopvang kan, naar het zich laat aanzien, aan deze eisen van zelfstandigheid voldoen door te werken volgens 13 specifieke criteria. Tevens kunnen opdrachtgevers en zzp’ers meer zekerheid verkrijgen over de correcte en veilige naleving van wet- en regelgeving.

Deze werkmethode zou men kunnen vergelijken met het gebruiken van een nieuwe auto: als men de gebruiksvoorwaarden in acht neemt dan is er een grote mate van zekerheid dat de auto goed functioneert, maar wanneer de bestuurder de verkeerde brandstof gebruikt is dat absoluut niet het geval.

De 13 elementen die zelfstandigheid vaststellen

• De aard van de werkzaamheden: Een freelance PM-er voert pedagogische taken uit, maar specifieke kindgerichte taken zoals observaties, gedragsanalyses en oudergesprekken zijn uitgesloten.
• De duur van de werkzaamheden: Een freelance PM-er opdracht is altijd tijdelijk en beperkt tot piek- en ziektevervanging voor 1 tot 4 dagdelen aaneengesloten.
• Wettelijke kaders: De Wet op de Kinderopvang bepaalt hoe werkzaamheden binnen de kinderopvang worden uitgevoerd, en hiervan mag niet worden afgeweken.
• Werktijden: De opdrachtgever bepaalt de begin- en eindtijd van een dienst, maar de freelance PM-er heeft de vrijheid om te overleggen over een aanpassing.
• Inbedding van het werk in de organisatie: Het werk van een pedagogisch medewerker maakt deel uit van de kinderopvangorganisatie, maar is voor de zzp’er niet structureel en langdurig en bovendien zijn de werkzaamheden van de zzp-ers anders dan de werkzaamheden van de vaste medewerkers, zie punt 1.
• Inbedding van de opdrachtnemer in de organisatie: Een freelance PM-er is geen integraal onderdeel van de organisatie en ontvangt bijvoorbeeld geen sleutels, uitnodigingen voor bedrijfsuitjes of kerstpakketten.
• Persoonlijke uitvoeringsplicht: Een freelance PM-er mag zich altijd vrij laten vervangen door een andere gekwalificeerde zelfstandige. De administratieve afhandeling dient wel correct plaats te vinden.
• Totstandkoming van de overeenkomst: De overeenkomsten tussen kinderopvangorganisaties en freelance PM-ers worden via een bemiddelingsplatform of rechtstreeks afgesloten, waarbij gebruik wordt gemaakt van een modelovereenkomst van opdracht goedgekeurd door de Belastingdienst.
• Hoogte van de beloning: De beloning wordt bepaald door onderhandelingen tussen de freelance PM-er en de kinderopvangorganisatie, zonder vaste loonafspraken zoals bijvoorbeeld de CAO.
• Uitbetaling: De freelance PM-er stuurt na afronding van een opdracht een factuur, die rechtstreeks door de kinderopvangorganisatie wordt betaald aan de freelancer.
• Ondergrens van de beloning: Er is een minimumtarief van € 33,00 per uur (excl. btw), wat bijdraagt aan de zelfstandige positie en eerlijke beloning.
• Commercieel risico: De freelance PM-er loopt ondernemersrisico, bijvoorbeeld als een opdrachtgever failliet gaat, als er geen opdrachten zijn of als de freelancer geen opdrachten aanneemt door vakantie of ziekte.
• Ondernemersgedrag: Een freelance PM-er is ingeschreven bij de KvK, heeft meerdere opdrachtgevers en profileert zich actief als ondernemer, zowel op sociale media kanalen als op bemiddelingsplatformen.

Freelance PM-er Barbara

Barbara werkt al 15 jaar als zelfstandige in de kinderopvang. Ze heeft bewust gekozen voor het ondernemerschap omdat ze graag haar eigen werkweek indeelt en verschillende werkomgevingen wil ervaren. In het weekend kijkt ze via een app op haar telefoon welke opdrachten beschikbaar zijn voor de komende week en selecteert ze de diensten die bij haar passen.

Op maandag en dinsdag werkt Barbara bij een maatschappelijke kinderopvangorganisatie waar ze voorschoolse educatie geeft. Op woensdag en donderdag vervangt ze een zieke medewerker op een babygroep bij een antroposofische kinderopvang. Door deze afwisseling blijft haar werk uitdagend en interessant.

Barbara heeft meerdere opdrachtgevers en bepaalt zelf wanneer en waar ze werkt. Ze draagt zorg voor haar eigen administratie, stelt facturen op en onderhoudt contact met opdrachtgevers. Omdat ze haar eigen tarieven bepaalt en commerciële risico’s loopt, voldoet ze aan de voorwaarden van zelfstandigheid zoals die in de Wet DBA worden gesteld. Haar flexibiliteit en ondernemende houding maken haar een waardevolle kracht in de kinderopvang.

Locatiemanagers in de kinderopvang

Anja is locatiemanager bij een grote landelijke kinderopvangorganisatie. Op zondagmiddag ontvangt ze een WhatsApp-bericht van een vaste medewerker die ziek op bed ligt met griep en de aankomende week niet kan werken. Dit betekent dat er mogelijk groepen moeten worden gesloten als er geen vervanging wordt gevonden.

Anja logt direct in op een freelance platform en plaatst een openstaande dienst voor de aankomende week. Binnen enkele minuten reageren beschikbare freelance PM-ers die de dienst kunnen invullen. Dankzij deze snelle oplossing kan de kinderopvang doorgaan zonder dat ouders op het laatste moment worden geconfronteerd met uitval of sluiting van de groep.

Dit flexibele systeem biedt de kinderopvangorganisatie de zekerheid dat er snel gekwalificeerde vervanging beschikbaar is, terwijl de freelancers de vrijheid behouden om te kiezen welke opdrachten zij aannemen. Zo wordt de continuïteit in de kinderopvang gewaarborgd zonder in te boeten op kwaliteit of stabiliteit.

Vergelijking met Deliveroo en Uber

De discussie over zelfstandigheid is niet uniek voor de kinderopvang. Bekende voorbeelden zoals Deliveroo en Uber laten zien dat zelfstandigheid en platformwerk hand in hand kunnen gaan, mits de juiste voorwaarden worden gehanteerd. Waar sommige platformen onder vuur liggen vanwege schijnzelfstandigheid, kan zelfstandigheid binnen de kinderopvang wel degelijk goed worden georganiseerd door middel van duidelijke afspraken en naleving van de wetgeving.

Conclusie

Het werken als en met zzp’ers in de kinderopvang is haalbaar en kan voldoen aan de Wet DBA, mits de juiste voorwaarden worden nageleefd. Door te werken volgens de 13 zelfstandigheidscriteria, is er voldoende zekerheid voor zowel de zelfstandige als de opdrachtgever. Dit model biedt een duurzame oplossing voor de inzet van flexibele krachten in de kinderopvang.